Art must go on(line)
Van Peter Struycken tot Harm van den Dorpel: de online tentoonstelling Art must go on(line) met kunst uit de ING Collectie, gaat over het succesvolle huwelijk tussen kunst en digitale technologie en hoe deze disciplines elkaar steeds weer op nieuwe spannende manieren uitdagen en verrijken.
Kunst en digitale technologie hebben een lange en rijke geschiedenis die begon in de jaren zestig toen kunstenaars de mogelijkheden van computers ontdekten. Dat dit in de sixties begon is geen toeval aangezien het kunstlandschap snel aan het veranderen was. Het gebruik van nieuwe materialen had een artistieke revolutie teweeggebracht met vernieuwende gedachtes over de rol en betekenis van kunst. Deze radicale verschuiving en de oneindigheid aan nieuwe mogelijkheden, maakte de weg vrij voor computer kunst.
Peter Struycken (1939)
Een van de eerste kunstenaars in Nederland die computers een belangrijke rol laat spelen in het tot stand komen van zijn kunst, is Peter Struycken. Struycken was zijn tijd ver voorruit en ontdekte de mogelijkheden van computers lang voordat de ‘personal computer’ zijn intrede deed in onze huishoudens.
Eind jaren zestig gebruikte pionier Struycken computers om de onderliggende structuur van zijn schilderijen te berekenen. Terwijl tijdgenoten toen vooral hun eigen expressie en persoonlijke interpretaties van de werkelijkheid verbeelden, ging Struycken opzoek naar vaste structuren en wetmatigheden. Alles moet logisch, controleerbaar en consistent zijn. Cluster No. 14 is onderdeel van een serie schilderijen dat gemaakt is met behulp van het computerprogramma Cluster.
Digitale Kunst maakte een sprong in de jaren 90 met de opkomst van internet kunst, oftewel net art: kunstwerken gemaakt op of voor het wereldwijde web. Musea lieten even op zich wachten voor ze zich aan deze nieuwe stroming waagden, maar nu allerlei soft- en hardware toegankelijker en betaalbaarder is, vinden er steeds meer tentoonstellingen met digitale kunst plaats. Hierdoor heeft digitale kunst een serieuze plek in de traditionele kunstwereld gekregen en behoren kunstenaars als Rafaël Rozendaal, Peter Kogler en Tabor Robak tot de absolute top.
Rafaël Rozendaal (1980)
De Nederlands-Braziliaanse kunstenaar Rafaël Rozendaal staat bekend om zijn kunstwerken in de vorm van websites. Hij wordt gezien als een pionier van de digitale kunst omdat hij al in 2001 begon met het kopen van domeinnamen om kunstwerken op te maken. Zijn internetpagina’s zijn simpel, kleurrijk en interactief. Doordat zijn werk is opgebouwd uit algoritmes, ontstaan er visuals die constant veranderen aan de hand van codes.
In 2014 ontwikkelde Rozendaal de plug-in Abstract Browsing. Met een code verandert hij allerlei websites in felgekleurde geometrische elementen. Zo maakt de normale layout plaats voor een abstracte compositie die de onderliggende structuur van websites blootlegt. Slechts een paar van de duizenden websites die hij op deze manier bezoekt, vertaalt hij vervolgens naar schilderijen en wandtapijten. Ook zin om te experimenteren? Een gratis browser-plugin (http://www.abstractbrowsing.net/) maakt van alle webinhoud gekleurde blokken, zoals hier te zien is.
Tabor Robak (1986)
Tabor Robak, de Michelangelo van de digitale kunst, oftewel ‘Pixelangelo’, heeft altijd genoten van een mooie wandeling in het bos. Met Northstar, een 15 meter lang digitaal kunstwerk in het hoofdkantoor van ING, simuleert hij een oneindige wandeling in de natuur. Robak ziet de natuurlijke wereld als het perfecte tegengif voor de opborrelende angst in het moderne leven. Ironisch genoeg besloot hij dit gevoel te vangen in een oneindige virtuele ervaring.
Daniel Canogar (1964)
Daniel Canogar maakte Billow in de hoop de eb en vloed van ons digitale tijdsgewricht beter te leren begrijpen.
Billow bestaat uit golvende digitale LED-screens met abstracte beelden op basis van realtimegegevens van onlinezoekmachines, trending nieuwsberichten en YouTube-filmpjes. De kleuren veranderen naarmate een onderwerp of een zoekterm populairder wordt: een 'hot item' krijgt een warmere kleur.
Noor Nuyten (1986)
De Nederlandse kunstenares Noor Nuyten kijkt in haar werk op een kritische maar toch speelse wijze naar de rationele structuren die ons leven omkaderen.
Voor Swiped Horizon – Stormy Sky omarmde Nuyten het kind in haar en veegde ze met haar vingers marineblauwe verf op fotopapier. De beweging verwijst naar de relatie die we hebben met onze telefoon. Als je van dichtbij kijkt, zie je sporen van haar vingerafdrukken.
Harm van den Dorpel (1981)
Harm van den Dorpel onderzoekt hoe algoritmes digitale archieven kunnen analyseren en hoe deze algoritmes de kunstenaar kunnen helpen bij het nemen van esthetische beslissingen.
Hij bouwde zelfs zijn eigen Mutant Garden-software om Odd Motives te produceren. Het programma kweekt onvoorspelbare combinaties van vormen en kleuren – mutaties – die Van den Dorpel vervolgens selecteert en verbetert om interessante eigenschappen te benadrukken.
Peter Kogler (1959)
Mocht je ooit het hoofdkantoor van ING in Amsterdam hebben bezocht, dan ken je het werk van Peter Kogler al.
Het is het eerste wat je ziet als je het gebouw binnengaat. Kogler, pionier op het gebied van door de computer gegenereerde kunst, kreeg de opdracht om deze overweldigende kunstinstallatie te maken, die verschillende verdiepingen met een indrukwekkend lijnenpatroon verbindt. Het staat symbool voor verbinding.
Terwijl steeds meer kunstenaars digitale kunst maken, hebben NFT's het mogelijk gemaakt om deze werken op grote schaal te kopen en verkopen. NFT’s dienen als een virtueel eigendomscertificaat: een stuk code in de blockchain waarin is vastgelegd van wie een digitaal object is. Dit gebeurde al lang in de traditionele kunstwereld met gelimiteerde oplages en certificaten van echtheid om zo de reproduceerbaarheid van een kunstwerk in te perken. Het idee achter een NFT is dus niet revolutionair, maar de technologie waarmee dit gebeurt wel: dankzij NFT’s is het mogelijk om je kunstwerk overal mee naar toe te nemen. Het enige wat je nodig hebt is een internetverbinding.
ING's eerste NFT: The Absence of Presence van Dragos Alexandrescu
In 2019 kocht ING zijn eerste NFT: The Absence of Presence van Dragos Alexandrescu. Dit kunstwerk toont de impact van digitalisering op menselijke interactie. In de video hoor je twee mensen die met elkaar in gesprek zijn. Tegelijkertijd zie je een choreagrafie van handgebaren die je gebruikt voor het bedienen van touchscreen-apparaten. We zijn steeds meer gewend onze emoties en gevoelens te uiten met behulp van technologie. De video reflecteert op de afwezigheid van onze fysieke interactie die hiermee gepaard gaat, en de gevolgen ervan op ons sociale gedrag.
Constant Dullaart (1979)
Constant Dullaart was er vroeg bij op de blockchain: al in 2016 verkocht hij zijn eerste NFT, met als doel de intransparantie en ongelijkheid van de kunstmarkt op te heffen. Dullaart reflecteert met zijn kunst op de sociale en culturele effecten van het internet. Speciaal voor de ING Collectie creëerde hij Touch-ING: een enorm telefoonscherm met daarop handgebaren die we dagelijks maken op onze tablets. Wanneer je het scherm aanraakt verschijnt er een plattegrond met alle kunstwerken die aanwezig zijn in het ING hoofdkantoor Cedar.
Vandaag de dag is internet niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Hierdoor is er een nieuwe relatie ontstaan tussen internet en kunst waarin kunstenaars reflecteren op de rol van het internet in de samenleving. Hoewel deze post-internetkunst geïnspireerd is door het web, hoeft het niet persé met behulp van het web gemaakt te zijn. Ook met tastbare offline kunstwerken proberen post-internetkunstenaren ons na te laten denken over het toenemende internetgebruik en de impact hiervan op de samenleving.
Markus Selg (1974)
Wat is echt en wat is schijn? Dit zijn centrale vragen in het werk van de Duitse kunstenaar Markus Selg. Met zijn sculpturen, collages, installaties en films onderzoekt hij wat het betekent om in een wereld te leven waarin de meeste beelden slechts digitale data, bits en bytes zijn. Selg ziet de wereld als een plek waar technologie en spiritualiteit naast elkaar bestaan, soms heel letterlijk.
Op deze installatie zijn beelden te zien die Selg tijdens zijn reizen in Benin, West-Afrika, heeft gefilmd. Daar raakte hij geïnteresseerd in voodoo. Beelden van vliegende vleermuizen, een rood fonkelend scherm en een video van het aan een meer gelegen dorp Ganvie gefilmd vanuit een kano zorgen voor een dialoog in dit werk.
Stefan Peters (1978)
Hebben we als mens een punt bereikt waarop we begrijpen dat iets niet echt is, maar dat we ons er toch in kunnen herkennen? Stefan Peters gaat op Google Earth op zoek naar foto's van landschappen van over de hele wereld en verandert deze vervolgens door ze te beschilderen. Vaak wordt een gebeeldhouwde, plastische voorgrond gecombineerd met een geschilderde achtergrond om een gevoel van oneindige diepte te creëren. We zien dat de beelden zijn gemanipuleerd, maar toch is het moeilijk om niet geïntrigeerd te raken.
Katja Novitskova (1984)
Katja Novitskova houdt zich bezig met online-beelden, en hoe deze ons begrip van de wereld en onze plaats daarin actief veranderen.
In dit werk laat Novitskova door middel van knippen en plakken een vergrote afbeelding van een fruitvlieg en een microscoopafbeelding van een gifmolecule in de ruimte zweven – wat een zeer verwarrend effect heeft. Net zoals de fruitvlieg de vreemde omgeving waarin hij zich bevindt probeert te begrijpen, is ook de wereld zoals wij die kennen niet langer herkenbaar.
Pieter Schoolwerth (1970)
Pieter Schoolwerth speelt graag met meerdere dimensies in zijn werk. Het helpt hem om met beide benen op de grond te blijven.
Door figuren op veel verschillende manieren met elkaar te verbinden gaat Schoolwerth met Behavioral Surplus Capture verder dan de standaard tweedimensionale afbeelding van de mensheid in schilderijen. Hij neemt analoge foto's en maakt hier digitaal driedimensionale kunstwerken van. Daarmee laat hij zien dat er achter alle digitale netwerken een fysieke, materiële basis zit.
Art @ the Office
Ontdek hoe sommige kunstwerken uit deze tentoonstelling erbij hangen in onze ING kantoren.
Dankjewel
We hopen dat je genoten hebt van deze tentoonstelling Art must go on(line). Voor ING is dit een zeer innovatieve kans om onze kunst, zowel offline als online, met je te delen. ING Collection staat voor kwaliteit, experiment en innovatie. Het is een weerspiegeling van onderwerpen en thema's die relevant zijn in de huidige samenleving en voor ING.